ყომარი

– დღეს ვინ თამაშობს?
– მილანი რეალი.
– გატეხავს ვითომ მილანი?
– აბა რას იზამს? გალიანი ისეთ მაყუთს მოღუნავს აი ნახავ, ტაიმბოლს დაასმევინებს მილანს, ისევე როგორც ლივერპულთან.
მას შემდეგ რაც ამ დიალოგს მოისმენ, ცოტა ძნელია მილანის მოგებაზე დადება, რაც არ უნდა იყოს საქართველოში ჩაწყობების თემა ისეთია, რომელსაც დაწყებული პოლიტიკიდან დამთავრებული ბავშვის მოწყობით საბავშვო ბაღში ყველგან აქვს თავისი დამპალი ფესვი გადგმული.
ჩემთვის ვიკითხე, ვის აწყობს ჩაწყობილი თამაში (ანუ წინასწარ ცნობილი შედეგი)? რა თქმა უნდა ტოტალიზატორს ეგრევე მეტყვის ჩემი თანამშრომელი და ისევ განაგრძობს ტოტალიტორის ბილეთში იმ მატჩების შევსებას, რომელიც მისი აზრით არ "გატყდება".
სხვათა შორის ეს თემა იმდენად აქტუალურია, რომ არსებობს ასეთი თეორია თუ როგორ "ტეხავენ" თამაშს: თურმე ტოტალიზატორებს აქვთ საერთო ბაზა, სადაც ჩანს რომელ თამაშზე და რომელ შედეგზე ხდება ყველაზე მეტი თანხის დადება (რომელი "იგრუზება"), მაგალითად: მილანი რეალი, უმრავლესობამ (ვთქვათ 60%) აირჩია მილანის 1X, ასეთ შემთხვევაში ტოტალიზატორი აიძულებს გუნდებს ითამაშონ ისე, რომ რეალმა აუცილებლად მოიგოს, რის შედეგადაც მოთამაშეების 60 % ფულს აგებს, მაგრამ იგებს ტოტალიზატორი.
ეხლა კი გავარკვიოთ, დამკვეთი: 1. შეიძლება იყოს ტოტალიზატორი 2. ვინმე იქსი ვისაც საკმაო ძალაუფლება აქვს გუნდებზე. გუნდები: 1. არაფერი იციან ჩაწყობის შესახებ ყველაფერს აგვარებს მსაჯი. 2. გუნდებმა ყველაფერი იციან.
თუ დამკვეთი ტოტალიზატორია და გუნდებმა არაფერი იციან ჩაწყობის შესახებ, ეს ყველაფერი ძალიან სარისკოა რადგან არის შემდეგი ფაქტორები:
1. მსაჯი თამაშის ბედს წყვეტს მხოლოდ თანაბარი თამაშის დროს. 2. რა გარანტია აქვს ტოტალიზატორს, რომ თამაშის მსვლელობისას არ შეიცვლება თანხების განაწილება საპირისპირო მხარეს (ცოცხალს ყველა ტოტალიზატორი თამაშობს). 3 ტოტალიზატორი ძალიან დიდ რისკზე მიდის, რადგან ყველა მსაჯი ერთნაირი მადის და სინდისის არაა, ის ვინც ერთხელ იყიდე, შეიძლება უფრო ძვირად სხვამ იყიდოს :) ბოლო–ბოლო კონკურენტმა ტოტალიზატორმა :))
საბოლოოდ გამომდინარე უბრალო დაკვირვებიდან, ტოტალიზატორისთვის თამაშის ყიდვას უბრალოდ აზრი არ აქვს, პირიქით, ტოტალიზატორისთვის უფრო სასარგებლოა, რომ თამაში არავინ იყიდოს და თამაში არ იყიდებოდეს. სხვა შემთხვევაში ტოტალიზატორი ასეთ თამაშს არ ითამაშებს.
შემთხვევა მეორე: დამკვეთი ვინმე იქსი, გუნდების წევრებმა ყველაფერი იციან, მსაჯი უბრალო დამკვირვებელია :)
მივყვეთ ასეთ შემთხვევაში არსებულ რისკ–ფაქტორებს:
1. რითია დაზღვეული იქსი, რომ მისი ნაყიდი გუნდი სხვას არ მიჰყიდის უფრო ძვირად თამაშის შედეგს? 2. თანამედრო ევროპაში სადაც გუნდიდან გუნდში ისეთი სისწრაფით გადადიან ფეხბურთელები, რომ მათ შეძულებას და შეყვარებას ვერ ასწრებ კაცი, ცოტა რთულია წარმოსადგენია შექმნა გუნდში ისეთი მკაცრი წესების საძმო, რომ სიტყვაც კი არ გადიოდეს გარეთ, არაფერს ვამბობ მსახიობურ ნიჭზე, ცრემლებზე და ა.შ. თუ ამას დავუშვებთ, მაშინ მისაღებია ის ფაქტიც, რომ ამ საიდუმლოს ინიციაციას ფეხბურთელი საფეხბურთო სკოლაში გადის და იმდენად ეფექტურია, რომ მხოლოდ ქართველებმა შევძელით მათი საიდუმლო ჩანაფიქრის ამოცნობა :)

საბოლოოდ კი, ნუ შეშინდებით მილანის ფანები. თავში მოყვანილი დიალოგი მოდელირებული იყო :)))

ღვინის შესახებ (ნაწილი პირველი)

დღეს სვეტიცხოვლობაა, ხუთშაბათი დღე, გონებაში დილიდანვე მომდის აზრები სვეტიცხოვლის შესახებ, მისი ისტორიის და მასთან ასოცირებული ადამიანების ბედის შესახებ. ხუროთმოძღვარი არსუკისძე, მეფე გიორგი პირველი, მანამდე არსებული ხის ეკლესია რომელიც მეფე მირიანმა ააგო, სავარაუდოდ ბაზილიკის ტიპის იყო და გაცილებით მომცრო ვიდრე დღეს არსებული ტაძარი...
თუმცა ვინ გაცალა დღესასწაულზე ფიქრი, მამაჩემმა რადგან სახლში დამიგულა (სვეტიცხოვლობა ოფიციალური სახელმწიფო დასვენების დღეა) სასწრაფოდ საქმე მომინახა, რადგან სხვა დღეებში ამისთვის ვერ ვიცლით ის რამდენიმე მტევანი უნდა მოგვეკრიფა ჩვენს რამდენიმე ძირ ვაზს რომ შემორჩენოდა, ხათრი ვერ გავუტეხე და საქმეს შევუდექი, თუმცა უნდა ითქვას დასაკრეფი დიდი ვერაფერი იყო, ჯერ ისედაც აქაური ყურძენი რა არის, მით უმეტეს ვერც გასხვლისთვის მოვიცალე წელს და ვერც შესაწამლად, მოკლედ ძალიან ცუდი მოსავალია.
მართალი რომ ვთქვა გული არ დამწყვეტია, რადგან როცა წელს ვიწყვეტდი და თავს ვევლებოდი, არც მაშინ იყო გადასარევი მოსავალი. ასე თუ ისე, ფორმალურად მაინც დავიწყე საათნახევრიანი რთველი :)
უცნაურია, მაგრამ რთველის დროს ყოველთვის ვფიქრობ (მეფიქრება) სახარების სხვადასხვა ეპიზოდებზე, ეხლაც, ამ მწირი მოსავლის შემყურეს უნებურად გამახენდა სახარების ერთი ეპიზოდი, არ მახსოვს რომელი მახარობლის წიგნშია მოთხრობილი, საუბარი მაქვს სასწაულზე კანაში. იმაზე საუბარი, თუ როგორი გონების ჯაჭვები დავგრიხე, სანამ აქამდე მივიდოდი შორს წაგვიყვანს, თუმცა ამ ეპიზოდის შინაარსი ახლებურად დავინახე, პირველი დეტალი: რატომ შემოაკლდა ღვინო მასპინძელს? მას ხომ ქორწილი ჰქონდა? ეს არ არის ისეთი ზეიმი, რომელიც სახელდახელოდ იმართება, სტუმრებიც წინასწარ მოწვეულნი არიან, ხოლო ის ფაქტი, რომ მარიამ ღვთისმშობელი იესოსთან მივიდა და ჩუმად სთხოვა რამე გაეკეთებინა, მოწმობს ერთ ფაქტს, რომ ისრაელში, ისევე როგორც ჩვენთან ღვინის დამთავრება შუა სუფრაზე დიდი სირცხვილია, ასევე სავარაუდოა რომ იესო ნათესავი იყო ამ ადამიანის და მასაც არ ესიამოვნა ეს ფაქტი, რაც გამოვლინდა კიდეც მის უხეშ პასუხში, აშკარა უარში, რომ ის არაფერს იღონებდა მასპინძლის დასახმარებლად, თუმცა საბოლოოდ მაინც სასწაულებრივად აქცია წყალი ღვინოდ და ძუნწი მასპინძელი გადაარჩინა მოსალოდნელ გაკიცხვას. რა დასკვნა გამოვიტანე?
მასპინძელი (სავარაუდოდ იესოს ნათესავი) ძუნწი ადამიანი იყო, ამასვე მოწმობს სუფრის თამადის (თუ ვინც იყო:) სიტყვები: "ჯერ კარგი ღვინო შემოაქვთ დასათრობად და მერე ცუდი, შენ კი ჯერ ცუდი შემოგვიტანე და ბოლოსკენ კარგი შეგინახავსო", რა იცოდა თამადამ, რომ ის ცუდი ღვინოც არ იყო საკმარისი :), იესოს პასუხიც, როგორც აღვნიშნე, მოწმობს, რომ იგი მიხვდა ღვინის ხარისხსაც, ხოლო ღვინის სიმცირის შესახებ ამბის გაგებისას, აშკარად არ ჰქონდა სურვილი დახმარების, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც დაეხმარა და ეს ძუნწი ადამიანი რთული მდგომარეობიდან იხსნა.
რა იყო ამის მიზეზი? არ ვიცი, ნათესაური დამოკიდებულება? მარიამ ღვთისმშობლის თხოვნა? ფაქტი ერთია, იესოს ნათქვამიდანაც და გარემოებიდანაც გამოდინარე მიზეზი არ იმსახურებდა სასწაულს, მაშ რატომ?

ნაფიცი მსაჯული

1 ოქტომბერს რუსთავი2 ზე გავიდა პირველი სერია "ნაფიცი მსაჯული", უნდა ვთქვა ეგრევე აზარტში შევედი, თუმცა ჩემი აზრით ზოგიერთი მომენტი ცოტა გადაჭარბებულია, ძირითადი მომენტები არის ემოციებზე, ყველა ნაფიცი მსაჯული რატომღაც აღელვებული და ექსპრესიულია, რა თქმა უნდა ქართველები უმრავლეს შემთხვევაში ასეთები ვართ, მაგრამ... იყო საჭირო ამაზე ხაზგასმა? თუ ეს სერიალი პროპაგანდისტულ და საგანმანათლებლო ხასიათს ატარებს, რასაც ძირითადად ვგრძნობ, მაშინ მე მგონი ეგ ემოციები ცოტა ჭარბად არის.
როგორც კი პირველი სერია ვნახე, ეგრევე გადმოვიწერე ინტერნეტიდან "12 Angry men" საბედნიეროდ ორიგინალი აღმოჩნდა (მადლობა allmovies.ge), 53 წლის წინ გადაღებულ ფილმს დიდი ინტერესით ვუყურე, რამდენიმე მსგავსებაც აღმოვაჩინე, ასევე დამატებული სიახლეც. ძალიან გამახალისა იმ მომენტმა, როდესაც სათათბირო ოთახში შედიან, ვერ ჩართავენ კონდიციონერს, სიდნი ლამეტის ფილმში ასევე თავიდან არ მუშაობს ვენტილატორი. განსხვავება ის არის, რომ ძველ ფილმში იგრძნობა იმ დროის ტენდენციები, მიუხედავად იმისა, რომ მოქმედება ნიუ–იორკის სასამართლოში ხდება, ნაფიც მსაჯულებში არცერთი ქალი და არცერთი ფერადკანიანი არ არის.
ჩვენსაში კი ფერადკანიანებზე რა მოგახსენოთ, აი გენდერული ბალანსი კი დაცულია. თან თავმჯდომარედაც საკმაოდ სიმპატიური გოგონაა. განსხვავება არის ასევე ფილმის მოქმედების სცენებში, 1957 წელს გადაღებული ფილმის მოქმედება ერთ ოთახში მიმდინარეობს ძირითადად და ეს სულაც არ აძლევს მაყურებელს მოწყენის საშუალებას, ჩვენს შემთხვევაში სათათბირო ოთახს საკმაოდ მცირე ადგილი უკავია, დამატებულია (თუ არ ვცდები "ფლეშ ბექები", აი შავთეთრად რომ ხდება მოგონების გახსენება) თან ეს ფლეშ–ბექები, შეიძლება არც ეხებოდეს პირდაპირ საქმეს. ასევე პროკურორის და ადვოკატის სიტყვები და მოწმეების ჩვენებები, სრული სიურპრიზი იყო მოსამართლის სადილობის სცენა, მსგავსი საერთოდ რატომ მოაფიქრდათ და რა საჭირო იყო ვერ ვხვდები.
საბოლოო ჯამში კი მე (და იმედია სხვებიც), ძალიან დავინტერესდი ამ მოვლენით, რომელიც მართალია ჯერ მხოლოდ თბილისში იქნება, მაგრამ მხოლოდ ჯერ–ჯერობით. მინი გამოკითხვის შედეგად (ჩემს მეგობრებში) აღმოვაჩინე, რომ ნაფიცი მსაჯულების შემოღებას საკმაოდ ბევრი ადამიანი კრიტიკულად შეხვდა, ბევრი თვლის, რომ ეს ინსტიტუტი არ გაამართლებს და არგუმენტებიც მოჰყავთ, მაგალითად ის, რომ რეგიონებში საკმაოდ რთული იქნება მიუკერძოებელი ადამიანის ამორჩევა, თან თორმეტის. ასევე ის, რომ დაცვის ან პროკურორის ორატორულმა ნიჭმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს მსაჯულებზე და მათაც ემოციური განწყობის ქვეშ ნაჩქარევი გადაწყვეტილება მიიღონ.
წარმოიდგინეთ მაგალითად, ფოთის სასამართლო, სადაც გაუპატიურების+მკვლელობის საქმე ირჩევა, ხოლო ბრალდებული არის ეროვნებით თურქი, რამდენად ობიექტურები იქნებიან მსაჯულები?
მოკლედ დილემის წინაშე ვართ, ერთის მხრივ ნაფიცი მსაჯულები უზრუნველყოფს სასამართლოს დამოუკიდებლობას და გამჭვირვალობას, მეორეს მხრივ კი დაზღვეული კვლავ არავინაა, რომ მსაჯულები არასწორ განაჩენს დადებენ.
რას ვიზამთ, მსაჯულებს ერთადერთი მოეთხოვებათ, რომ საქმე გადაწყვიტონ საკუთარი შინაგანი რწმენით.
ერთი იდეა დამებადა, ან იქნებ უკვე არის ეს სადმე პრაქტიკაში, ნაფიცი მსაჯულები თავიდანვე რომ შეიყვანონ სათათბირო ოთახში და პროცესის დასრულების შემდგომ შეუტანონ ჩანაწერი (ტექსტური, აუდიო), ასევე მათ რომ არ იცოდნენ განსასჯელის და დაზარალებულის ვინაობა (სახელი, გვარი) მე მგონი ეგ უფრო ობიექტური იქნებოდა, არა? რა ვიცი :)

პრემიერლიგა

სტაჟიან ინგლისური ფეხბურთის გულშემატკივრად ვითვლები, ეგ ზუსტად მახსოვს საიდან დაიწყო; 1996 წლის ევროპის ჩემპიონატიდან, როდესაც ინგლისის ნაკრებში "გაზა" თამაშობდა, მაგარი იყო ეგ ოხერი. ინგლისური სტილი ზუსტად ჯდებოდა ჩემს ხასიათში, თითქოსდა არ არის ფინტების კორიანტელი როგორც ბრაზილიელებთან, არ არის დაცვის ისეთი სიმტკიცე როგორც იტალიელებთან, ვერც გერმანელებს შეედრებიან დისციპლინით და ვერ ეშმაკობით არგენტინელებს, მაგრამ რაც ინგლისურ ფეხბურთში ყველაზე მეტად მხიბლავს ეს არის თამაშის სიყვარული, ზოგჯერ სერია ა–ს გუნდების თამაშ რომ ვუყურებ, მგონია რომ ჭადრაკის პარტიაა და მეძინება, იმდენად უსიცოცხლო და გათვლილია ყველაფერი, სქემაზე ალბათ ძალიან ლამაზი და შედეგიანი იტალიური ფეხბურთი, მაგრამ საყურებლად "სვარკაა".
ინგლისური გუნდებიდან გამორჩეულად მომწონს მანჩესტერ იუნაიტედი, თუმცა ყველა დანარჩენს ვაფასებ გარდა ორი ლონდონური კლუბისა: არსენალი და ჩელსი. მიმაჩნია რომ ამ ორ კლუბს არაფერი აქვთ საერთო ინგლისთან. ლონდონში ძალიან დიდ პატივს ვცემ ვესტ ჰემს და ნუ ბოლო პერიოდში ტოტენჰემსაც არაუშავს. მახსოვს ერთხელ სტუდენტობისას, სეზონის ბოლოს დავდევი თანხა ერთ მატჩზე, ვესტ ჰემი ხვდებოდა ვიღაც ბობოლას, არ მახსოვს ლივერპული არ ვიცი ტოტენჰემი, ნუ, ვესტჰემის ბედი გადაწყვტილი იყო იგი ვარდებოდა, შესაბამისად აშკარად უმოტივაციო უნდა ყოფილიყო, რასაც ვერ ვიტყოდით მოწინააღმდეგეზე, რომელიც თუ არ ვცდები ლიგის საგურისთვის უბრძოდა, თამაში დაიწყო და გაოცებული ვიყავი რა საოცრად თამაშობდა ვესტ ჰემი, საკუთარ გულშემატკივრებს ბოლომდე ანახეს საკუტარი შესაძლებლობები და დამსახურებულად გაიმარჯვეს. მას შემდეგ ვესტ ჰემს დიდ პატივს ვცემ, მიუხედავად იმისა, რომ გუნდი როგორც ასეთი დიდ შედეგებს კარგა ხანი ვერ მიაღწევს.
თუმცა ვესტ ჰემი გამონაკლისი არ არის, ყველა გუნდი ასეთია და გუულშემატკივარიც უფასებს, არსად ისე არ გულშემატკივრობენ საკუთარ გუნდს, როგორც ინგლისში.